עם ישראל חי!
פתיחת תפריט נגישות
גישה מהירה לדף הבית

ויטמין E

עודכן בתאריך 30/05/2025
 

כללי | מקורות | תפקידים | תכונות | ספיגה והפרשה | גורמים לחוסר | תסמיני חוסר | עודף | RDA | מינונים | אינטראקציות חיוביות |  אינטראקציות שליליות | התוויות נגד | מחקרים

 

כללי

ויטמין E הינו ויטמין מסיס שומן אשר קיים בטבע ב- 8 צורות המחולקות לשתי קבוצות: קבוצת הטוקופרולים (Tocopherols), וקבוצת הטוקוטריאנולים (Tocotrienols) כאשר לכל קבוצה 4 צורות: אלפא, ביתא, גמא, דלתא. אלפא טוקופרול הינה הצורה הפעילה ביותר ואליה בדרך כלל מתייחסים כאשר משתמשים במושג ויטמין Eויטמין E הינו נוֹגד חִמצון חזק המגן על קרומי התאים בפני רדיקלים חופשיים וחמצון שומנים. כמו כן, הויטמין חיוני לתפקוד תקין של מערכת העצבים, מערכת הלב וכלי הדם ומערכת הרבייה ומונע תהליכי הזדקנות של רקמות הגוף. חוסר בויטמין הינו נדיר ולרוב נגרם כתוצאה מליקויים שונים בספיגת שומנים או מתזונה עשירה במזונות מעובדים ודלה בויטמין.

 

 

מקורות תזונתיים לויטמין E:

מקורות מן הצומח: דגנים מלאים (שיפון, שעורה, שעורה, קמח מלא, אורז מלא, גריסים), קטניות (סויה, שעועית), אגוזים וזרעים (שקדים, פקאן, לוז, זרעי חמנייה), שמנים ממקור צמחי (זית, חמניות, חריע, נבט חיטה, סויה), ירקות (כרוב, ברוקולי, כרובית, צנון, קולורבי, לפת, חסה, תרד, תפוח אדמה, בטטה, זיתים, דלעת) ופירות (אבוקדו, פפאיה, מנגו, אבטיח, תות שדה).

מקורות מן החי: כבד, עוף, ביצים, חלב ומוצריו, דגים, סרטנים

 

  

תפקידיו של ויטמין E:

  • נוֹגד חִמצון חזק המגן על ממברנות (קרום התא) התאים בפני רדיקלים חופשיים הנוצרים עקב זיהומים סביבתיים (כגון עישון, קרינת UV) וחמצון שומנים.

  • מפחית סיכון למחלות לב וכלי דם – בנוסף להגנה בפני חמצון מזהמים ושומנים, ויטמין E מגביר פעילות של אנזימים אשר מעכבים את חילוף החומרים של חומצה ארכידונית וכתוצאה מסייע להפחתת היצמדות טסיות דם ולהרחבת כלי הדם. בנוסף, מפחית רמות טרומבין (חומר גורם קרישה) ומונע היווצרות קרישי דם.

  • חיוני לניצול חמצן ברקמות שונות בגוף, בדם ובשרירים.

  • מסייע ביצירת תאי דם אדומים ומגן עליהם בפני נזקים חמצוניים.

 


תכונות נוספות של ויטמין E:

קיים הבדל בין ויטמין E מלאכותי וטבעי – הצורה המלאכותית של ויטמין E זולה יותר, מופקת מנפט ויעילה פחות מן הצורה הטבעית אשר יקרה יותר, מופקת משמנים צמחיים (כגון שמן נבט החיטה) ופעילה בצורה יעילה יותר בגוף. ניתן להבדיל בין השניים לפי הכיתוב שעל התווית כאשר ויטמין E מלאכותי יופיע באותיות DL (לדוגמא DL-Alpha) וויטמין E טבעי יופיע באות D (לדוגמא D-Alpha).

 

 

ספיגה והפרשה של ויטמין E:

ויטמין E הינו ויטמין מסיס בשומן ולכן תהליך הספיגה שלו נעשה בנוכחות חומצות מרה ואנזימי לבלב. כ- 50% מכלל הויטמין המגיע מן המזון נספגים במעי ומועברים באמצעות כילומיקרונים (רכיבים אשר תפקידם להוביל שומנים מהמעיים דרך זרם הדם אל הכבד) אל הכבד. מהכבד מועבר הויטמין אל למידע השלם למנויים

 

  

גורמים לחוסר ב ויטמין E:

 

הפרעות ותסמינים הנגרמים עקב חוסר בויטמין E:

  • מערכת הרבייה – אצל נשים עלול להתבטא במחזור בלתי סדיר, תסמינים של תסמונת קדם וסתית (גודש, כאבים, עייפות, מצב רוח), עלייה בסיכון לשחלות פוליציסטיות ותסמינים מוגברים של גיל המעבר (גלי חום, יובש בנרתיק). אצל גברים עלול להתבטא בהפרעות באיכות ותנועתיות הזרע, בירידה בחשק המיניי ובהגדלה שפירה של בלוטת הערמונית.

  • מערכת העצבים – הפרעות עצביות שונות כגון פגיעה בעצבים תחושתיים (נוירופתיה פריפריאלית) ודיכאון ועלייה בסיכון לאלצהיימר ושיטיון.

 


עודף של ויטמין E (רעילות):

רעילות של ויטמין E הינה נדירה ועלולה להיגרם כתוצאה מנטילת כמויות גבוהות של הויטמין לאורך זמן.

מינון העולה על 400 יחב"ל ליום לאורך זמן עלול לגרום לתופעות לוואי כגון כאבי ראש, עייפות, שלשולים, חולשת שרירים וראייה מטושטשת.

נטילה של 3000 יחב"ל עלולה לגרום לרעילות המתבטאת בתסמינים כגון שלשולים, עלייה בלחץ הדם וכאבי ראש. בנוסף, נטילה של מעל 1000 מ"ג ביום לתקופה ממושכת מעלה את הסיכון לדימומים ושבץ מוחי.

 

 

מינון יומי מומלץ של ויטמין E לפי ה-RDA (RECOMMENDED DAILY ALLOWANCE):

  • מלידה ועד גיל 6 חודשים – 4 מ"ג.
  • מגיל 6 חודשים ועד שנה – 5 מ"ג.

  • גילאים 1-3 שנים – 6 מ"ג.

  • גילאים 4-8 שנים – 7 מ"ג.

  • גילאים 9-13 שנים – 11 מ"ג.

  • גילאי 14 ומעלה – 15 מ"ג.

  • נשים בהריון – 15 מ"ג.

  • נשים מניקות – 19 מ"ג.

 


טווח מינון לטיפול בחוסר ויטמין E:


תגובות הדדיות- השפּעת גומלין (אינטראקציות) חיוביות עם ויטמין E:


תגובות הדדיות- השפּעת גומלין (אינטראקציות) שליליות עם ויטמין E:


התוויות נגד לשימוש בויטמין E:

מומלץ להימנע מנטילה של ויטמין E באם ידועה רגישות או אלרגיה לויטמין.

בנוסף, נטילה של תוסף ויטמין E עלולה להגביר סיכון למידע השלם למנויים

 

מחקרים על ויטמין E:

בחלק זה תמצוא סקירות מחקרים על ויטמין E למידע השלם למנויים

 

מקורות:

 

מקורות כלליים לכל המידע מלבד התגובות ההדדיות

 

Stargrove M B, Treasure J, McKee D. L, Herb, Nutrient, and Drug Interactions, Elsevier, 2008. pp 422-446.

www.naturaldatabase.com – Vitamin E. found at - http://naturaldatabase.therapeuticresearch.com/nd/Search.aspx?cs=NONMP&s=ND&pt=100&id=954&ds=&name=VITAMIN+E&searchid=29673150

אודי בר, יפה שיר-רז, "המדריך הישראלי השלם לתוספי תזונה", כתר ספרים, 2005

www. Naturalstandard.com – Vitamin E. found at - http://naturalstandard.com/databases/herbssupplements/vitamine.asp

מוריי מייקל ט., פיז'ורנו ג'וזף א., "אנציקלופדיה לרפואה טבעית", אור-עם, 1995

U.S. Institutes Of Health – Office Of Dietary Supplements – RDA tables. found at - http://ods.od.nih.gov/search.aspx?zoom_query=vitamin%20e

National Academy of Sciences. Institute of Medicine. Food and Nutrition Board
DRI table for DRI tables for recommended dietary allowances (RDA). found at -  
http://www.iom.edu/Activities/Nutrition/SummaryDRIs/DRI-Tables.aspx

 

מקורות פרטניים לתגובות הדדיות

 

  1. Stargrove M B, Treasure J, McKee D. L, Herb, Nutrient, and Drug Interactions, Elsevier, 2008. pp 422-446.
  2. Zandi PP, Anthony JC, Khachaturian AS et al. Reduced risk of Alzheimer disease in users of antioxidant vitamin supplements. Arch Neurol 2004;61:82-88.
  3. Bruno RS, Ramakrishnan R, Montine TJ et al.α-Tocopherol disappearance is faster in cigarette smokers and is inversely related to their ascorbic acid status. Am J Clin Nutr 2005;81:95-103.
  4. Roob JM, Khoschsorur G, Tiran A et al. Vitamin E attenuates oxidative stress induced by intravenous iron in patients on hemodialysis. J Am Soc Nephrol 2000;11:539-549.
  5. Melhorn DK, Gross S. Relationships between iron-dextran and vitamin E in iron deficiency anemia in children. J Lab Clin Med 1969;74:789-802.
  6. Steiner M, Glantz M, Lekos A. Vitamin E plus aspirin compared with aspirin alone in patients with transient ischemic attacks. Am J Clin Nutr 1995;62:1381S-1384S.
  7. Wagdi P, Fluri M, Aeschbacher B et al. Cardioprotection in patients undergoing chemo- and/or radiotherapy for neoplastic disease: a pilot study. Jpn Heart J 1996;37:353-359.
  8. Weijl NI, Cleton FJ, Osanto S. Free radicals and antioxidants in chemotherapy-induced toxicity. Cancer Treat Rev 1997;23:209-240.
  9. Kennedy DD, Tucker KL, Ladas ED et al. Low antioxidant vitamin intakes are associated with increases in adverse effects of chemotherapy in children with acute lymphoblastic leukemia. Am J Clin Nutr 2004;79:1029-1036.
  10. Birdsall TC, Alschuler LN, Martin J et al. Effect of concomitant naturopathic therapies on clinical tumor response to external beam radiation therapy for prostate cancer. Society of Integrative Oncology’s Third International Conference. Boston; 2006.
  11. Pan SH, Lopez RR Jr, Sher LS et al. Enhanced oral cyclosporine absorption with water-soluble vitamin E early after liver transplantation. Pharmacotherapy 1996;16:59-65.
  12. Parra Cid T, Conejo Garcia JR, Carballo Alvarez F, de Arriba G. Antioxidant nutrients protect against cyclosporine A nephrotoxicity. Toxicology 2003;189:99-111.
  13. Palomaki A, Malminiemi K, Solakivi T, Malminiemi O. Ubiquinone supplementation during lovastatin treatment: effect on LDL oxidation ex vivo. J Lipid Res 1998;39:1430-1437.
  14. Cheung MC, Zhao XQ, Chait A et al. Antioxidant supplements block the response of HDL to simvastatin-niacin therapy in patients with coronary artery disease and low HDL. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2001;21:1320-1326.
  15. Paolisso G, D’Amore A, Giugliano D et al. Pharmacologic doses of vitamin E improve insulin action in healthy subjects and non-insulin-dependent diabetic patients. Am J Clin Nutr 1993;57:650-656.
  16. Mirmomen S. Combination of omeprazole 20 mg every other day and vitamin E in preventing endoscopic relapse of erosive esophagitis: a placebo-controlled double-blind study. Abstract Wed-OP-G-228. 11th United European Gastroenterology Week. Madrid; 2003.
  17. Barak Y, Swartz M, Shamir E et al. Vitamin E (alpha-tocopherol) in the treatment of tardive dyskinesia: a statistical meta-analysis. Ann Clin Psychiatry 1998;10:101-105.
  18. Booth SL, Golly I, Sacheck JM et al. Effect of vitamin E supplementation on vitamin K status in adults with normal coagulation status. Am J Clin Nutr 2004;80:143-148.
  19. Tonstad S, Sivertsen M, Aksnes L, Ose L. Low dose colestipol in adolescents with familial hypercholesterolaemia. Arch Dis Child 1996;74:157-160.
  20. Salignik R, et al. Avoiding vitamins A and E may improve cancer therapy. 39th Annual Meeting of the American Society for Cell Biology; 1999.
  21. Bairati I, Meyer F, Gelinas M et al. Randomized trial of antioxidant vitamins to prevent acute adverse effects of radiation therapy in head and neck cancer patients. J Clin Oncol 2005;23:5805-5813.
  22. Finer N, James WP, Kopelman PG et al. One-year treatment of obesity: a randomized, double-blind, placebo-controlled, multicentre study of orlistat, a gastrointestinal lipase inhibitor. Int J Obes Relat Metab Disord 2000;24:306-313.



דוגמא לדף מידע מלא

לרכישת מנוי  |  כניסת מנויים

חזרה לתחילת העמוד

חזרה לעמוד הקודם